බොහොම පැහැබරව ඉර පායපු දවසක, ඔහු කලින් සැලසුම් කර ගත්තු විදියට ඒ මහා සැලසුම් ගොන්නත් හිසේ තබාගෙන චමරියෙන් එලියට බහිනවා...පැහැබර දවසක් උනත් අහසේ අතරින් පතර වැසි වලාවන්ගෙන් ගැවසිලා තිබුනේ හරියටම අව්වත් එක්කලා වැස්සත් වස්සන්න ලෑස්තිවෙලා වාගෙයි. ගමේ ඉන්දෙද්දී වීයලි අහසට පුරාවට ගැබ්බර වෙච්ච වලාකුළු දිය බිඳක්වත් නොදී ගම්මානෙට ඉහලින් කොහේදෝ ඇතකට අරගෙන යද්දී ගම්මු එක්කල තරගෙට සුසුම් හෙලපු මේ කතා නායකයාට, නගරේදී නම් වැහි වලාවක් කියන්නේ ගොඩක් දුරට වැස්සක් බව සරසවියට අපු මුල් දවස් වලම තේරුම් ගිහිල්ලයි තිබුනේ. හිටිහැටියේම කළුවර වෙලා ඒ වලාවන් අතරින් පෙරීගෙන ඉර එලිය පොලවට වැටෙද්දී එදා දවස විශේෂයි වාගේ දැනෙන ඒ පුංචි හැඟීම තීවුර කරන අතරේ, තෙත දුවිලි සුවඳ මුසු සීතල සුළං දහරාවක් ගතේ වෙලෙද්දී "අද නම් නැකත් දවසක් වෙන්න ඇති... එකනේ උදෙන්ම වහින්න වාගේ... "ඔහු තමාටම හෙමින් මුමුන ගන්නව. ඔහු වැස්සට කෙතරම් කෑදර උවත් ඒ සොඳුරු මොහොත අඳුරුවෙලා යන බව සිහියට එද්දී ඔහුගේ ඒ සතුට මදකට වියැකී යනවා.
විශ්වවිද්යාලයට ඇවිත් ගෙවුන කෙටිකාලයේ ඔහුගේ හිත එක්තරා තරුණියක ළඟ නතර වෙනවා. නමුත් කිසිම දිනක ඒ බව ඇයට ඉඟියකින් හෝ නොහඟවා සිටීමට ඔහු උත්සුක වෙනවා. ඉතා ප්‍රියමනාප යුවතියක් වන ඇය හා දොඩමලු වීමට කෙතරම් උත්සහ කලත් ඔහුට අවශ්‍යම වෙලාවට මාතෘකාවක් සිතට නොනැගීම නිසා ඈ හා කතාවට විටෙක අවකාශ ලැබුනත් එවන් බොහෝ අවස්ථා ඔහු විසින්ම මග හැර ගන්නවා. කොහොමනුත් තව දුරටත් සඟවාගෙන ඉන්නට බැරිම තැන ඔහු සිය අදහස් ප්රකාශ කරන්නට දිනයක් යොදා ගන්නවා. නමුත් ඒ ඇ අද දවසේ එනවාද නැද්ද යන්නවත් හරි හැටි සනාථන වූ තොරතුරක් නොමතිව ඔහු උදෑසැනින් ගොස් සරසවි සිවුමන්සලේ දී ඇය හමුවන බලපොරත්තුවෙන් මග බලන් ඉන්නවා.
හරියටම පැයකට කිට්ටු කාලයක් ඉඳලත් මැය එන වගක්වත් නැත. වෙල්වල කුඹුරු වල දුව පැනපු ඔහුට කකුල් කෙදෙත්තුවෙන් නම් ගානක් නොමැති උවත් කුසගින්නනම් දරාගත නොහැක්කකි. ඉදින් බැරිම තැන ළඟ කඩයකට රින්ගාගන්නේ උදේටත් නොකා මේ ඉන්න ඉඳිල්ල තව කොච්චර කාලයක් දීර්ඝ වේවිදෝ යන්න ගැන හරි අවබෝදයක් නැතිකම නිසාවෙන්ය. කොමෙන් කොමහරි ගත්තු පැටිස් එකයි, රෝල් එකයි කන්න ගත්ත විතරය... ඇයගේ බඳු චායාවක් ඈතින් දිස්වන්නට විය... "එත් ඒ එයමද...? ඔව් ඒ ගමන මට දුරට අදුන ගන්න පුළුවනි..." ඔහු තමන්ටම ඒ දසුන එලෙස ලහිලහියේ සනාථ කරගනිමින් කකා උන්නු රෝල් එක කටේ ඔබගෙන, ඉතුරු පැටිස් එක කලිසං සාක්කුවේ දාමාගෙන කඩෙන් එලියට පැනගන්නේ අදනම් කෙසේ හෝ ඇය හා කතා බස් කරන බවට පෙරදා රැ පුරා සැලසුම් කල ආකාරයටය... පාරේ වාහන අස්සෙන් රිංගා කෙසේහෝ ඇය ගමනේ යෙදෙන දිශාවට පැන ගත්තත් ඇය කෙල්ලකට අවේනික "නොදැක්කා සේ" ගමනේ යෙදෙන්නට විය... ඔහු සිය ගමනේ වේගය මදක් වැඩි කොට ඇය පසුකර ඉදිරියට යමින්..."සුබ උදාසනක් මිස්" ලෙස පොඩි ගෞරව පුර්වක අමන්ත්රනයකින් අයගේ උවන ආක්‍රමණය කළේය... "ආ සුබ උදාසනක් කොහොමද...?" පිළිතුර හිතුවට වඩා සුහද එකක් උන එක ගැන ඔහු යටිහිතින් සතුටු වෙනගමන් ඒ සතුට මුනෙන් පිළිබිඹු නොවෙන්න ඔහු මහත් පරිශ්‍රමයක් දරන්නට විය.
කෙසේ හෝ ඔහුගේ සැලසුමේ ආකාරයට ඇය සරසවියට පැමිණෙන නවකයන් උදෙසා ඉදිකළ වෙල්කම් තොරණ ගාවට කැඳවා යා යුතුයි..."කොහොමද තොරණ...ගියපාර එක මතකනේ... ඊට වඩා මේ පාර හදපු අලුත් විදිය ගැන මොකද හිතන්නේ...?" ඇයගෙන් විස්තරාත්මක පිළිතුරක් බලාපොරොත්තු වුවද ඔහුගේ ඒ දීර්ඝ ප්‍රශ්නයට ඇය පිළිතුරක් ලෙස සපයන්නේ "වරදක් නෑ හොදයි" යන්න පමණි. ඒ අසම්පුර්ණ පිළිතුරින් ඔහුගේ සිතට මඳ වේදනාවක් එක්කරත්
ඔහු පළමු කොටගත් කාරණයට යන්නට ඇති උත්සාහය අත්හරින්නේ නැත.
සත්තකින්ම ඒ තොරණ අසලදී ඔහුගේ සිතඟිය ඇයට පවසන්නට තෝරගත්තේ, එහිලා වැඩිමනත් ඔහුගේ දායකත්වය යටතේ නිර්මාණයක් වුවක් නිසාත්, ඒ පිලිබඳ ඇය හා පුරසාරම් දෙඩීමට ඇති මහත් ආශාවත් නිසාත්ය. කෙසේ හෝ ස්වකිය නිර්මාණය අසල සිටීමෙ එළඹවා ගත් අභිමානයක් එක්කොට වෙල්කම් එකට ගසූ තොරණ යට සිට ඔහු ඇයට කළ පෙම් ආරාධනය හමුවේ ඇයගේ පිලිතුර සතුට දනවන්නක්නම් නොවිය. "තමුන්ට පිස්සු හැදීගෙන එනවද...? එවන් පිළිතුරක් ඔහු කිසිවිටකත් ඇයගෙන් ඒ මොහොතේ බලාපොරොත්තු නොවිය... "තමුසේ වාගේ ගොං type බුවෙක්ට කැමති වෙන්න මට අසනීපයක් තියනවා කියලා හිතුවද ?" ගිරුවාපත්තුවේ ඈත කෙළවරක සිට විශ්වවිද්යාලයට පැමිණි ඔහුට මේ කියූ type කතන්දරේ එකවරම නොතේරින. නමුත් ඇගේ මුවින් පිටවූ වදන් වල ස්වභාවය අනුව, ඇය තමාට අකමැති බවත්, එය එක හෙලාම ප්රකාශ කළබවත් නම් ඔහුට වැටහිණි. ඔහු විසින් ඇයට තිලින කිරීමට රැගෙන ආ සිප්පිකටු අශ්වයා තවමත් ඔහුගේ සුරතේ ගුලිවී ඇත. දැන් ඉතින් කරන්නට දෙයක් නැත. ඔන්න ඔහේ මේ පුංචි තෑග්ග ඇයටම පුදා එතැනින් පිටව යායුතුය... එසේ සිතු ඔහු, ඇය අමතා "ඔයාගේ අත පොඩ්ඩක් දෙනවද...?" යනුවෙන් විමසන්නේ මෙතෙක් වේලා සිය සුරතේ ගුලිකොට තබා උන් සිප්පිකටු අශ්වයා ඇයගේ සුරතේ තැබීමටය. එහෙත් සිදුවුයේ අනිකකි. එයින් තවත් කෝපයට පත්වූ තරුණිය, "මැනර්ස් දන්නැති කොහෙද යන මෝඩයෙක්" කියමින් එතනින් යුහුසුළුව ඉවත්ව යන්නීය.
ඉතාමත් සුළු කාලයක් සිදුවූ මේ විපර්යාසය පිළිබඳව තවමත් ඔහුට සිතා ගන්නට නොහැක. ඇය දුටු හදිස්සියේ සාක්කුවේ දමාගත් පැටිස් එකද සාක්කුවේ හිලකින් කකුල දිගේ පහලට රුරා ඇවිත්ය... තැලී පොඩිවී තිබු ඒය තව දුරටත් පැටිස් එකක් ලෙස දිස්නොවිය...එහෙත් එය ඔහු විසින් ඇය පිළිඹඳව ධනාත්මකව කල්පනාවේ හිඳි අවසන් මොහොත සිහිකරවන සොඳුරු මතකයක් ම විය. ඔහු ප්‍රධාන ගේට්ටුව අසල වෙල්කම් එකට ඉදිකළ තොරණ පාමුල වාඩිවී, හීන වී ගිය අත්ම ශක්තියෙන් යුතුව ඉබාගාතේ කල්පනාවට වැටින... සිත් වේදනා දුරුකරගන්න්ට ඔහුගේ චමරියේ සගයන් ගන්න උපායන් ඔහු සිහිකරන්නට විය. කාලක් ගත්තත් හන්දියේ බාර් එකේ නිකං බොන්න දෙන්නේ ද නැත. ඉන් එහා විකල්පයක් සොයමින් පාර අද්දර බිම වාඩිවී වටපිට බලන ඔහුට ඈතින් එන කතරගම බස් රථයක් දිස්වන්නට විය... මා ගෙදර යා යුතුයි... ඔහුට සිය මව්, ඔත්පල වූ පියා මෙන්ම සිය බාල නැගණියන් තිදෙනාද සිහිවන්නට විය.... මේ නන්නාදුන නගරෙන් පිටවී ගමේ ගියහොත් නැවතත් සිය සිහිනුවන එළැබව ගතහැකියේ ඔහුට සිතෙන්නට විය. එහෙත් ඔහු සන්තකේ ඇත්තේ කඳුලුපිරි දෙනෙතින් අම්මා අන්තිමට ගමෙන් එද්දී සිය දෑතේ ගුලිකොට තැබූ සොච්චමෙනුත් අඩක් පමණි.... එයත් වියදම් කොටගෙන හදිස්සියේම ගමට කඩාගෙන වැටුනහොත් එය සිය මව්ගේද කලබලයට හේතුවන අතරම, ඊටත් ඔත්පල පියා ගේ සැපදුකද බලමින් හේනේ දුවිලි පොලව එක්ක ඔට්ටු වෙන මවගේ හිතට තවත් කරදර පැටවිමකි. කුඩා කලසිටම ඔහුගේ මව ඔහු හේනේ වැඩට සම්බන්ද වනවාට කැමැත්තක් දැක්වුයේ නැත. ගමේ එකලාගේ ඇනුම්පද මැද ඇය සිය එකම කොලුවා ව පන්සලේ ස්කෝලෙට පුරුදු කරවුයේ කිසියම් දිනක ලුණුගම්වෙහෙර වෑ කන්ඩියෙන් එහා ලෝකයක් ඔහුට උරුමකර දීමට තිබු දැඩි උවමනාව නිසාමය. කුඩාකල සිටම පත පොතේ වැඩට දස්සයා වූ මොහු කවරහෝ දිනක සිය බාල දියණියන් තිදෙනාද මේ දුෂ්කර දිවියෙන් මුදාලනුඇති බවට ඇයට සිනේදු විශ්වාස කෙරුවාය. ඒ විශ්වාසයන් සපත කරමින් පන්සලේ ස්කොලෙන් මුල්වරට උසස්පෙළ සමත්ව විශ්ව විද්‍යාල වරම් හිමිකරගන්නට තරම් මොහුට වාසනාවන්ත වීය.
"ආ එන්න, ශීට් තියනවා නගින්න, කව්රුත් මග නගින්න්න එපා, අලුත්ගමින් එහා නගින්න... ඉක්මන් කරන්න... ඉක්මන් කරන්න... " කතරගමයාට අමතරව ලුනුගම්වෙහෙරටම යන බස් එකක්ද තරගයට මෙන් තදබදය අස්සේ රිංගමින් කෙසේහෝ නොදනිම ඔහු අසල නැවතුම ළඟටම ඇවිත්ය...
ඔහුට ඔහු ගැනම ලැජජා සහගත බවක් දැනෙන්නට විය. ඉඩෝරයට පවා පියවීයාමට නොදී ඔහු පිලිබඳ බලාපොරොත්තුවේ දෑස් දල්වා සිටින මව් ගේ හා නැගණියන් ගේ කඳුළු අමතක කොට වෙනත් නන්නාදුනනා ස්ත්‍රීයකගේ ජිවිතයට සවියක් වන්නට උත්සුක වන type එකේ එකෙකු වන්නට ගොස් වී ප්‍රතික්ෂේප වීම ගැන ඔහු ඔහුටම දොස් පවරාගන්නට විය...
ඔහු සැනින් වාඩිවී උන් තැනින් නැගිට ගත්තේය... ආ එන්න නගින්න... මල්ලි කොහාටද...?
ඔහු බසයට නැගුනේ නැත...
ඒ වෙනුවට සරසවි සිවිමන්සලේ විරු ස්මාරකය පසුකොට තැබෑරුම් මාවත අසලින් ඉහලට හැරී ඔහු ධම්මාලෝක විහාරය දෙසට පිය නගන්නට විය...
මෙහි එන සියලුම නම් ගම් මනංකල්පිතය...
